Brengt slaapcoaching hechting in gevaar?
Slaapcoaching en hechting is onder ouders soms een gevoelig onderwerp. Waar de ene ouder graag vanaf het begin ritme en regelmaat creëert, is de ander van mening dat je een kindje volgt in zijn/haar behoeftes. Er wordt nog wel eens gedacht dat slaapcoaching een goede hechting in de weg kan staan omdat je niet reageert op wat je kindje nodig heeft. Het zal geen verrassing zijn dat ik daar als slaapcoach een hele andere mening over heb, mijn mening en visie op hechting en slaapcoaching deel ik graag met je.
Wat is slaapcoaching
Laten we beginnen bij het begin, ik vertel je wat slaapcoaching is. Wat mij betreft is slaapcoaching (of slaaptraining, maar dat vind ik niet zo leuk klinken) het aanleren van slaapvaardigheden aan een kindje. Dit doe je zelfstandig, of onder begeleiding van een slaapcoach. Het doel kan daarbij zijn om zelfverzekerder te worden als ouder, doorslapen te stimuleren of simpelweg meer rust te creëren. Er zijn heel veel verschillende tools en methodes die een slaapcoach kan gebruiken. Variërend van zachte methodes met veel (fysiek) contact en aandacht, tot methodes waarbij je wat meer afstand houdt. Slaapcoaching kan een uitleg zijn over een gezonde slaapomgeving, een aanpassing in het ritme of het aanleren van een methode om een kindje zelfstandig te leren slapen. Vaak is het een combinatie van verschillende factoren waar een oplossing voor wordt gevonden, je hebt een plan. In de coachingsperiode ga je samen met de slaapcoach, of zelfstandig, aan de slag om alle adviezen op te volgen en in jouw gezin toe te passen.
Hechting tussen ouder en kind
Kinderen worden geboren met de behoefte aan nabijheid en bescherming in de eerste levensjaren, dit is simpelweg een strategie om te overleven. Het is een belangrijke ontwikkeling tussen ouder en kind waardoor je kan spreken van een relatie. In Nederland wordt vaak gesproken van een ‘veilige’ of ‘onveilige’ hechting. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat ongeveer 62% van alle Nederlandse thuiswonende kinderen een veilige hechtingsrelatie opbouwt met zijn of haar ouders. Voor 38% geldt dat dus niet. Dat is best veel hè? ¹
Bij een veilige hechting is er goed contact tussen ouder en kind waardoor een kind de nabijheid en bescherming van de ouder ervaart. Een veilig gevoel is ontzettend in het contact met anderen, het is de basis van het vertrouwen. Een kind heeft het nodig om gezien, gehoord en begrepen te worden door zijn ouders. Het is belangrijk dat je als ouder deze signalen ziet en hier op reageert, dat wil zeggen dat je responsief bent. Je reageert passend en stabiel, zoals je kindje verwacht dat je reageert. Als je kindje zich veilig voelt bij jou zal hij of zij je regelmatig opzoeken, troost bij je zoeken en naar je toe gaan als hij of zij bang is of honger heeft.
Wanneer is een goede hechting lastig?
In de basis kan er bij ieder gezin hechtingsproblematiek ontstaan, maar er zijn een aantal factoren waarbij de kans op een onveilig hechting groter is. Dit is bijvoorbeeld bij (financiële) stress, armoede en spanning. Een kind wordt bijvoorbeeld vaak afgewezen, verwaarloosd of wisselt vaak van opvoeder. Trauma’s zoals verwaarlozing of mishandeling kunnen ook de oorzaak zijn. ² Ook bij ouders met mentale problemen, zoals een (postnatale) depressie of PTSS, kan hechtingsproblematiek tussen ouder en kind ontstaan.
Bij een onveilige hechting kunnen er veel signalen zijn, de één wat duidelijker en logischer dan de ander. Het kan zijn dat een kindje helemaal geen contact zoekt met ouders, of juist extreem veel contact zoekt. Ook extreme boosheid en frustratie kan een signaal zijn. Op de lange termijn zal een onveilige hechting er voor zorgen dat het lastiger is om goede en stabiele relaties te ontwikkelen en onderhouden.
Slaapcoaching en hechting
Met slaapcoaching ga je als ouder aan de slag om gedrag te veranderen. Een verandering van gedrag zorgt helaas soms voor stress en tranen bij kinderen. Als je gestresst bent maak je het hormoon cortisol aan. Echter komt stress en de stijging van cortisol bij een kind door meerdere factoren, bijvoorbeeld ook door oververmoeidheid of slecht eten. Het verbeteren van slaap kan juist die andere factoren wellicht uitschakelen of verminderen. Kinderen die goed slapen, hebben automatisch een lager cortisol niveau. Je gaat dus uiteindelijk naar een betere situatie dan voor de slaapmethode. Huilen is de manier van communiceren van een baby, maar het is niet altijd uit wanhoop en het gaat niet altijd samen met een stijging in cortisol. Sommige studies suggereren zelfs dat huilen spanning kan loslaten (ontprikkelen) en de stijging van cortisol kan verminderen. Natuurlijk zijn er ook studies die het tegendeel bewijzen. De waarheid zal een beetje in het midden liggen en het is volledig afhankelijk van jouw eigen visie wat je reëel vindt als het om huilen gaat.
Een baby liefdevol laten oefenen met het omgaan met stress tijdens het leren van een nieuwe vaardigheid kan gezond zijn. Zeker als je een fijne slaapomgeving hebt, een goed ritme aanhoudt en overdag een liefdevolle en responsieve ouder bent. Jouw kindje weet dat je er voor hem bent en krijgt veel liefde. Korte momenten van huilen zal dat niet zomaar verstoren en hoeft een liefdevolle relatie en goede hechting absoluut niet in de weg te staan.
Eerder schreef ik al in de blog ‘meer tijd voor jezelf’ dat langdurig slaaptekort bij ouders de kans op mentale problemen enorm kan vergroten. Hechting kan lastig zijn als ouders zich fysiek of mentaal niet goed voelen, er is dan geen ruimte voor de behoeften van een kind. Slaapcoaching kan er voor zorgen dat je je als ouder in balans voelt en fysiek en mentaal uitgerust bent. Dat geeft enorm veel ruimte om de band met je kindje te versterken en de kans op een veilige hechting te vergroten. Als je zelf uitgerust en energiek bent is er veel meer ruimte om responsief te zijn en daarmee tegemoet te komen aan de behoeftes van je kindje.
Ik heb al ontzettend veel ouders mogen helpen die met de fysieke en mentale gevolgen van slaaptekort te maken hebben. Denk dan aan ouders met (teveel) stress, verhoogde hartslag en/of bloeddruk, postnatale depressies of PTSS. Als je hiermee te maken hebt raad ik je altijd aan om slaapcoaching onder begeleiding te doen. Ouders voelen zich aan het einde van een coachingstraject een betere ouder, betere partner en meer zichzelf. De relatie tussen ouder en kind verbeterd en de rust keert terug in het gezin.
Slaaptips: de basis
Wil je zelf de basis leggen? Dat begint met de juiste wakkertijden, een goede hoeveelheid dutjes en uren slaap die bij de leeftijd van je kindje passen. Je vindt een overzicht hiervan in mijn gratis e-book. Download mijn gratis e-book en krijg toegang tot 10 van mijn meest waardevolle slaaptips. Vul hieronder je gegevens in en je ontvang het e-book direct in je mailbox.
² Hechtingsstoornis – Parnassiagroep.
